عصردانایی

پارلمان شهری چیست و از آن چه می‌دانید؟

 

چرا پارلمان شهری شکل گرفت؛ روش انتخاب اعضای آن چگونه است و بر کاندیدای آن چه نهادی نظارت دارد. در گزارش تسنیم با کارکرد شورای اسلامی شهر رو روستا آشنا شوید.

به گزاش خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، شوراهای اسلامی شهر و روستا که به نام پارلمان های شهری هم شهرت دارند، نهادی هستند که به صورت جداگانه با رأی مردم همان حوزه انتخاب می شوند. شورای هر استان از نمایندگان منتخب شوراهای شهرستان های تابعه هر استان تشکیل می شود.

جایگاه شوراهای اسلامی شهر و روستا در قانون

در قانون اساسی کشور بر لزوم وجود شوراهای مختلف تصریح شده است، به طوریکه اولین دوره? انتخابات سراسری شوراهای اسلامی کشور در 7 اسفند سال 1377 با استقبال گسترده واجدان شرایط در بیش از 40 هزار حوزه انتخاباتی برگزار شد و در نهایت حدود 200 هزار تن از منتخبین مردم برای اداره امور شهرها و روستاهای کشور به عنوان عضو شورای اسلامی شهر یا روستا برگزیده شدند. اولین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا از نهم اردیبهشت سال 1378 و همزمان با پیام امام خمینی(ره) درباره شوراها و نیز با صدور پیام ویژه ای از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی آغاز به کار کرد. شوراهای اسلامی شهر و روستا به عنوان یک نهاد مردمی فعالیت های گسترده و مؤثری در کل کشور دارد.

کدام اصول قانون اساسی بر وظایف و اختیارات شوراها دلالت دارد؟

شوراها در ذیل فصل قانونی مجلس شورای اسلامی به عنوان نهادی برای مسئولیت پذیری و نظارت بر امور تصدی گری تدوین شده اند و الگوهای موفق در دنیا نیز تقریبا همه وظایف تصدی گری را از طریق نظارت شورا بر بخش خصوصی به شوراها اعطا کرده اند.

اصل 100:برای پیشبرد سریع برنامه های اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی از طریق همکاری مردم با توجه به مقتضیات محلی، اداره امور هر روستا، بخش، شهر، شهرستان یا استان با نظارت شورایی به نام شورای ده، بخش، شهر، شهرستان یا استان صورت می گیرد که اعضای آن را مردم همان محل انتخاب می کنند. شرایط انتخاب کنندگان و انتخاب شوندگان و حدود وظایف و اختیارات و نحوه انتخاب و نظارت شوراهای مذکور و سلسله مراتب آنها را که باید با رعایت اصول وحدت ملی و تمامیت ارضی و نظام جمهوری اسلامی و تابعیت حکومت مرکزی باشد قانون معین می کند.

اصل 101:به منظور جلوگیری از تبعیض و جلب همکاری در تهیه برنامه های عمرانی و رفاهی استان ها و نظارت بر اجرای هماهنگ آنها، شورای عالی استانها مرکب از نمایندگان شوراهای استان ها تشکیل می شود. نحوه تشکیل و وظایف این شورا را قانون معین می کند. بخشداران و سایر مقامات کشوری که از طرف دولت تعیین می شوند در حدود اختیارات شوراها ملزم به رعایت تصمیمات آنها هستند.

اصل 105: تصمیمات شوراها نباید مخالف موازین اسلام و قوانین کشور باشد.  انحلال شوراها جز در صورت انحراف از وظایف قانونی ممکن نیست. مرجع تشخیص انحراف و ترتیب انحلال شوراها و طرز تشکیل مجدد آنها را قانون معین می کند.

شورا در صورت اعتراض به انحلال حق دارد به دادگاه صالح شکایت و دادگاه نیز موظف است خارج از نوبت به آن رسیدگی کند. شوراهای اسلامی شهر در یک هزار و صد و چهل و هشت شهر تشکیل شده که هر کدام از اینها دارای کمیسیون های تخصصی هستند، البته تعداد آن به نوع فعالیت و اهداف شورای مورد نظر بستگی دارد و تعداد مشخصی برای آنها تعریف نشده است.

کمیسیون‌های شورا

شورا می تواند حسب نیاز با تشکیل کمیسیون هایی با شرکت اعضای خود موافقت کرده و تعداد آن ها را افزایش یا کاهش دهد. تعداد اعضای هر کمیسیون از سه تا پنج نفر بوده و هر یک از اعضای شورا موظف است حداقل عضو یک کمیسیون باشد . مدت عضویت هر یک از اعضا در آن از تاریخ ابلاغ حکم به مدت یکسال می باشد. هر یک از اعضای شورا موظفند بر حسب سوابق، اطلاعات و تخصص خود با رعایت اولویت در یکی از کمیسیون های اصلی شورا عضویت داشته باشد.

اعضای کمیسیون به پیشنهاد رئیس شورا توسط شورا برای مدت یک سال انتخاب می شوند. جلسات کمیسیون با حضور حداقل دو سوم اعضا رسمیت می یابد و تصمیمات با رأی اکثریت مطلق اعضای حاضر اتخاذ می شود. جلسات هر کمیسیون با حضور حداقل دو سوم اعضا رسمی و تصمیمات با اکثریت آرا (سه نفر) قانونی است. هریک از کمیسیون ها در اولین جلسه از بین خودشان رئیس،نایب رئیس و منشی را انتخاب می کنند، منشی کمیسیون مخبر کمیسیون نیز خواهد بود. هریک از کمیسیون های شورا مکلفند نسبت به موضوعات احاله شده از طرف شورا ظرف مهلت تعیین شده از طرف رئیس شورا و در صورت عدم تعیین مدت از طرف رئیس شورا حداکثر ظرف یک ماه اعلام نظر کنند. در صورتی که کمیسیون برای بررسی موضوعی نیازمند مهلت بیشتری باشد با درخواست از رئیس شورا اقدام خواهد کرد. کمیسیون ها می توانند برای بررسی مطالب محوله از نظرات کارشناسان و مشاورانی که دعوت می کنند، بهره مند شده و عندا لاقتضاء حق الزحمه مناسبی نیز با تصویب شورا به آنان پرداخت کنند.

همچنین شوراهای اسلامی شهر دارای کمیسیون های اصلی و دائمی هستند که به منظور بررسی، اصلاح و تکمیل لوایح شهرداری و طرح های ارائه شده از سوی اعضای شورا و گزارش های ارائه شده و تبیین وظایف شورای اسلامی شهر و آنچه که در قانون و سایر قوانین و مقررات که بر عهده شورای اسلامی شهر می باشد. به عنوان مثال شورای اسلامی شهر تهران نیز از کمیسیون های «برنامه وبودجه و امور حقوقی»، «فرهنگی، اجتماعی و امور ورزشی»، «عمران و خدمات شهری» تشکیل شده است.

رؤسای ادوار شوراهای اسلامی شهر و روستای تهران

دوره اول:1377 تا 1381، رئیس: عبدالله نوری

دوره دوم: 1381 تا 1385، رئیس: مهدی چمران

دوره سوم: 1385 تا 1392، رئیس: مهدی چمران(افزایش طول دوره از 5 به 7 سال به دلیل تغییر در قانون انتخابات)

دوره چهارم: 1392 تا 1396، رئیس: 1392 تا 1393، احمد مسجدجامعی، 1393 تاکنون، مهدی چمران

پر حاشیه‌ترین دوره شورای شهر پایتخت

 شورای شهر اول تهران یکی از پرحاشیه ترین دوره این شورا تاکنون محسوب می شود. در این دوره افرادی نظیر عبدالله نوری، سعید حجاریان، محمد عطریانفر، ابراهیم اصغرزاده و جمیله کدیور با رای مردم تهران وارد شورا شهر شدند. یکی از حواشی و جنجال این دوره اختلاف نظر بر سر انتخاب شهردار تهران بود به طوریکه پس از کش و قوس های فراوان، اولین شورای شهر تهران در نهایت با رأی هیئت حل اختلاف استان تهران، منحل شد. شورای شهر اول تهران پرحاشیه ترین شورا از آغاز تاکنون شمرده می شود.

نظارت بر انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا چگونه است؟

طبق قانون اساسی نظارت بر انتخابات شهر و روستا بر عهده مجلس شورای اسلامی و نمایندگان مردم در خانه ملت نهاده شده است. بر این اساس هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات شوراهای شهر و روستا متشکل از نمایندگان مجلس شورای اسلامی اس و شورای نگهبان هیچگونه نظارتی بر انتخابات شوراهای شهر و روستا ندارد و نظارت بر این انتخابات، اعم از تأیید و عدم احراز صلاحیت کاندیداها بر عهده مجلس(هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات شوراهای شهر و روستا) است.

اعضای هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات شوراهای شهر و روستا چگونه انتخاب می شوند؟

طبق آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی 2 تن از اعضای کمیسیون اصل 90 و 3 تن از اعضای کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس با انتخاب نمایندگان در یکی از جلسات علنی پارلمان به عنوان اعضای هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات شوراهای شهر و روستا انتخاب می شوند که وظیفه نظارت استصوابی بر این انتخابات را بر عهده دارند. 

خبر مرتبط: گرایش سیاسی 90 عضو هیئت نظارت بر انتخابات شوراهای سال 96

پیشتر، در جلسه ای محمد محمودی شاه‌نشین به عنوان رئیس، محمد جواد کولیوند به عنوان نایب رئیس، فرهاد تجری به عنوان سخنگو و بهرام پارسایی نیز به عنوان دبیر هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا انتخاب شده اند. براساس این گزارش، شورای نگهبان در جلسه ششم مرداد امسال این نهاد با پیشنهاد وزارت کشور برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای شهر و روستا در روز 29 اردیبهشت ماه سال آینده موافقت کرد.

همچنین وزارت کشور بنا به تقارن ایام خردادماه با ماه مبارک رمضان به شورای نگهبان پیشنهاد کرده بود که انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای شهر و روستا زودتر از موعد مقرر برگزار شود که شورای نگهبان با این پیشنهاد موافقت کرد.